Bebeğiniz dünyaya geldikten sonra ve çocukluk döneminde birçok hastalığa karşı savunmasızdır. Özellikle bebeklik döneminde bağışıklık sistemi henüz yeterince gelişmeyen yavrunuzun hastalıklara yakalanma riski oldukça yüksektir. Hastalıkların bebeklerin minik ve hassas bünyesini nasıl etkilediğini düşünürsek bu konuda önlem almanın önemi de ortaya çıkıyor. Tam da bu noktada yenidoğan aşı takviminden söz etmek gerekiyor. Yenidoğan aşı takvimi, bebeğinize hangi aylarda hangi aşıları yaptırmanız gerektiğinin belirlendiği bir çizelgedir. Bebeğinize hangi aşıların uygulanması gerektiğini merak ediyorsanız, sizin için detaylı bir yazı hazırladık.
Yenidoğan Aşı Takvimi Nedir?
Bebeklerin bağışıklık sistemi yetişkinlere kıyasla zayıftır. Anne sütü, bakım ve beslenme gibi faktörlerin yanı sıra aşı uygulamaları, bebek ve çocukları hastalıklara karşı korur. Aşılar, bebek sağlığı açısından çok önemli bir yere sahiptir. Bu sebeple bebeğinizin doğumundan itibaren yenidoğan bebek aşılarını aksatmadan yaptırmanız önerilir.
Bebek ve çocuklar için tehlikeli olan hastalıklara karşı hangi aylarda hangi aşıların uygulanması gerektiğini açıklayan tabloya “yenidoğan aşı takvimi” denir. Yenidoğan aşılama takvimi ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından düzenlenir.
Yenidoğan Bebekler Hangi Aşıları Olmalı?
Aşı, zayıflatılmış ya da ölü durumda bulunan virüs ve bakterilerin vücuda verilmesi yoluyla uygulanır. Bazı aşılar oral yoldan, yani ağızdan; bazı aşılar ise intramüsküler, yani kas içine uygulanır. Bebeklerde aşı, daha yoğun bir dokuya sahip olması nedeniyle öncelikle bacak kasına uygulanır. 2 yaşından sonra ise kola uygulanmaya başlayabilir. Aşılar uygulandıktan sonra bebeğiniz ağlayabilir, huzursuzlanabilir. Uygulama bölgesinde şişlik, kızarma, ağrı oluşabilir. Aşının yapıldığı gün bebeğinizde hafif ateş gözleyebilirsiniz. Bu bulguların hepsi olağandır.
Ülkemizde yenidoğan aşı takviminde bulunan aşılar doğumdan hemen sonra uygulanmaya başlar. İlerleyen aylarda rapel uygulaması, yani hatırlatma aşısı yapılarak bağışıklığın hastalığa karşı güçlenmesi ve sürekliliği sağlanır. Sağlık Bakanlığı programında yer alan aşıları hastanelerin yanı sıra bağlı bulunduğunuz sağlık ocağında da ücretsiz yaptırabilirsiniz. Sağlık Bakanlığının programında yer almayan bazı özel aşılar da bulunmaktadır. Bu aşılarla ilgili Çocuk Hastalıkları uzmanından bilgi alabilir, talebiniz ve ücretli bir şekilde temin etmeniz durumunda yaptırabilirsiniz.
Yenidoğan aşı takviminde yer alan ilk aşı, yenidoğan hepatit b aşısıdır. Bebeğinizin ilk aşısı olan Hepatit B’nin ilk dozu, hastaneden ayrılmadan önce bebeğinize uygulanır. Aşıdan sonra vücutta oluşabilecek semptomlara karşı bebeğinizi gözlemlemeyi unutmayın. Uzman hekiminiz, aşıya karşı oluşan sorunlar için neler yapmanız gerektiği konusunda sizi bilgilendirecektir. İlk aşının sonrasında belirli aralıklarla aşı uygulaması devam eder. Programda yer alan diğer aşılar ve yaptırmanız gereken zamanları kısaca şöyle özetleyebiliriz:
- Yenidoğan 1 aylık aşısı doğumdan sonra uygulanan Hepatit B aşısının ikinci dozudur. Bebeğiniz bir aylıkken sadece bu aşı uygulanır.
- Bebeğinize iki aylıkken verem, diğer adıyla tüberküloz aşısı olan BCG yapılır. Aşı, deltoid kasına, yani omuzu çevreleyen adale yapısına deri içine uygulanır. Uygulama bölgesinde kızarıklık, şişlik ve kabuklu yara görüntüsü oluşabilir. Zamanla yara iyileşir ve izi kalabilir. Bu ay KPA ve 5’li karma aşı da yapılır. Karma aşı ile bebeğinizin boğmaca, çocuk felci, difteri, yenidoğan tetanosu ve menenjit hastalıklarına karşı korunması amaçlanır. KPA aşısı ise; zatürre, menenjit ve orta kulak iltihabına karşı korur.
- Bebeğiniz 4 aylık olduğunda KPA ve 5’li karma aşı tekrar uygulanır.
- 6. ay tekrar 5’li karma aşı, KPA ve Hepatit B aşıları yapılır. Çocuk felci aşısı da ağızdan uygulanır.
- Bebeğiniz 12 aylık olduğunda KPA aşısının son dozu yapılır. Ayrıca kabakulak, kızamık, kızamıkçık ve suçiçeği aşıları uygulanır.
- 18. aya gelindiğinde 5’li karma aşı, Hepatit A ve ağız yoluyla çocuk felci aşısı uygulanır.
- Bebeğiniz 24 ayını doldurduğunda sadece bir aşı yapılır. Hepatit A aşısının tekrar dozu yapılır.
- Bebeklik döneminin dışında ilkokul birinci sınıfta kabakulak, kızamık ve kızamıkçık aşılarının ve 4’lü karma aşının; 8. sınıfta ise difteri ve tetanos aşılarının pekiştirme dozları okullarda uygulanmaktaydı. Ancak Sağlık Bakanlığı’nın 2020 yılında yaptığı bir değişiklikle bu aşılar okulda değil, Aile Hekimliği’nde yapılmaya başlandı. Aşı uygulama zamanlarında da değişikliğe gidildi. Birinci sınıfta yapılan aşılar artık 1 Temmuz 2016’da doğanlardan başlayarak 48. ayına giren çocuklara uygulanıyor. 8. Sınıf aşıları ise 1 Temmuz 2007’de doğanlardan itibaren 13. yaşına giren çocuklara yapılıyor.
Yenidoğan Aşı Takvimi Dışındaki Özel Aşılar Nelerdir?
Sağlık Bakanlığı’nın bebek ve yenidoğan aşı takviminde yer alan aşıların haricinde Çocuk Hastalıkları uzmanının tavsiyesi ve sizin onayınız doğrultusunda yapılabilen özel aşılar da mevcuttur. Yaptırmayı tercih etmeniz durumunda uzman hekiminiz aşı zamanları konusunda gerekli düzenlemeyi yapar. Bebeğinizin rutin sağlık kontrolleri esnasında da bu aşılar uygulanır. İsteğe bağlı olarak yaptırabileceğiniz özel aşıları şöyle sıralayabiliriz:
- İshalden koruyan Rota virüsü aşısı: Bu aşısının uygulanmasına 2-3 aylıkken başlanır. Kullanılan markaya göre 2-3 doz uygulanabilen Rota aşısının bebek 6 aylık olana kadar uygulanıp bitmesi gerekir.
- Grip aşısı: Grip aşısı özellikle yetersiz bağışıklık sistemine sahip, astım, kronik kalp rahatsızlığı ve doğuştan kalp hastalığı olanlara tavsiye edilir.
- Meningokok aşısı: Özellikle 1 yaşın altı bebeklerde sakatlığa ve ölüme sebebiyet veren Meningokok hastalığına karşı geliştirilmiştir. Bebeklere 2. aydan itibaren uygulanması tavsiye edilir, doz sayısını ise uzman hekiminiz bebeğinizin ayına göre planlar.
- İlerleyen zamanda rahim ağzı kanserini ve genital siğilleri önlemek için uygulanan HPV aşısı ise bebeklik döneminin dışında olan bir aşıdır. Kız çocuklarına 9 yaşından itibaren uygulanabilen bir aşıdır.
Aşılama, bağışıklık ve sağlık için oldukça önemli bir uygulamadır. Bebeğinizi hastalıklardan korumak için yenidoğan aşı takvimini takip etmeyi, ilerleyen dönemlerde de çocukluk çağı aşılarını yaptırmayı ihmal etmeyin.
