Günlük hayatta yüzeylere en çok ellerimiz temas eder. Bu nedenle tırnaklarda ve ellerde gözle görülmeyen pek çok mikroorganizma birikebilir. Yeterince hijyenik tutulmayan eller ise hastalıklara davetiye çıkarır. Oysa sadece el yıkama alışkanlığı ile bakterilerden büyük oranda kurtulmak mümkün. El hijyenini sağlamanın en basit yolu ise tabii ki elleri ideal şekilde yıkamaktan geçiyor. Çocuklara erken dönemde öz bakım becerilerini kazandırarak hijyeni öğretmek, ilerleyen yıllarda bu hususlara özen gösteren bireyler olmalarına yardımcı olur. Peki, el yıkamak neden önemlidir? İdeal el yıkama nasıl olmalıdır? El yıkama çocuklara nasıl öğretilir? İşte çocuklarda el yıkamaya dair tüm detaylar…
El Yıkamanın Önemi
Açık hava dahil olmak üzere pek çok ortamda mikroorganizmalar bulunur. Gün içerisinde sıklıkla temas edilen kapı kolu, kumanda, elektrik düğmesi, para, asansör düğmesi, merdiven tırabzanı, toplu taşıma araçlarındaki pek çok yüzey ve nesne en kirli alanlar arasında yer alır. Tırnak içleri, tırnak dipleri, çizik, yara, gözenek ve kıllara tutunan bakteriler, eller iyi şekilde ve ideal sıklıkla yıkanmadığında birçok hastalığa yol açabilir. Çocuğa el yıkama eğitimi verilirken el yıkamanın öneminin anlayabileceği şekilde izah edilmesi, çocukların el yıkama alışkanlığı edinmesi ve bu kuralı benimsemesine yardımcı olur.
Çocuklarınıza Rol Model Olun
El yıkamanın çocukluk çağında öğretilmesi ve rutin haline getirilmesi oldukça önemlidir. Çocuğunuz özerkliğini ilan etmeye başladığı 2 yaş itibariyle pek çok işi kendi başına yapmak isteyebilir. Öz bakım becerilerinin de gelişmeye başladığı bu dönemde çocuklarda el yıkama alışkanlığının temellerini atabilirsiniz. Çocuğunuzla beraber banyoya giderek ellerinizi yıkayabilirsiniz. Nasıl yıkaması gerektiği konusunda ona rol model olarak, açıklama yaparak ve bunu bir rutin haline getirerek alışkanlığın yerleşmesini sağlayabilirsiniz. Erken çocukluk döneminde kreş ve anaokulları da çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırılmasında oldukça etkilidir. Bu kurumlarda öz bakım becerileri kazandırılırken okul öncesi el yıkama eğitimi de verilir. Böylece hem evde hem okulda tekrarlanması ile el yıkama alışkanlığı oluşur ve pekiştirilmiş olur.
El Yıkarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
El yıkama alışkanlığı ile beraber bunun usulüne uygun yapılması da oldukça önemlidir. Eller ne zaman yıkanmalı ve nasıl yıkanmalı? sorularına cevap niteliğinde açıklamalar yaparak çocuğunuzun etkili temizlik becerisi edinmesini sağlayabilirsiniz. El yıkarken dikkat edilmesi gereken bazı hususları şöyle özetleyebiliriz:
- El yıkama alışkanlığı kazandırmada belirli bir süre boyunca ellerin iyice ovularak yıkanması gerektiğini çocuğunuza anlatabilir, gösterebilirsiniz. 30 saniye boyunca bunu sürdürmesini öğretebilirsiniz.
- Her defasında belirli bir süre boyunca el yıkamak bazen çocuklara sıkıcı gelebilir ya da yarıda bıraktıkları bir aktivite varsa dönmek için sabırsızlanabilirler. Bu gibi durumlarda şarkı söyleme, geri sayım yapma gibi etkinliklerle bu süre zarfında hem oyalanmasını he de keyif almasını sağlayabilirsiniz.
- Elleri, parmak aralarını, avuç içini ve tırnaklarını özenle yıkaması ve ardından bol su ile durulaması gerektiğini öğretebilirsiniz.
- El yıkarken çocuğunuzun cildine uyumlu temizlik ürünleri kullanmaya özen göstermelisiniz.
- Yıkama ve durulama esnasında suyu boşa harcamaması konusunda çocuğunuzu bilgilendirmeniz duyarlı bir birey olması yolunda önemlidir.
Eller Ne Zaman Yıkanmalı?
El yıkama alışkanlığının kazandırılması, süreklilik oluşturması ve rutin haline getirilebilmesi ellerin ne zaman yıkanması gerektiği ile doğrudan ilgilidir. Bu nedenle çocuğunuza ellerini yıkaması gerektiği durumları anlatarak bunu her defasında uygulaması konusunda onu teşvik edebilirsiniz. Ellerin yıkanması gereken durumları şöyle sıralayabiliriz:
- Dışarıdan eve gelince
- Yemek yemeden önce ve yeme yedikten sonra
- Yemek hazırlığı yapmadan önce
- Tuvalete girdikten önce ve tuvaletten çıktıktan sonra
- Öksürme, hapşırma, burun temizleme gibi anlardan sonra
- Çöpler ve bozulmuş besinlerle temas edildikten sonra
- Para, telefon, elektrik düğmesi, kapı kolu, tuvalet, toplu taşıma araçları, asansör tuşları gibi umumi alanlara temas ettikten sonra
- Yüz, göz, diş, ağız hijyenine başlamadan önce
- Çocuğunuzun altını temizlemeden önce ve temizledikten sonra
- Bilhassa tavuk, yumurta, kırmızı et, sucuk, balık gibi çiğ besinlere temas ettikten sonra
- Hayvan dostlarımıza temas ettikten sonra
- Vücutta bulunan yara ya da kesik alanlara temas etmeden önce ve temas ettikten sonra
Doğru El Yıkama Nasıl Olmalı?
Çocuklara el yıkama alışkanlığının kazandırılması ne kadar önemli ise yıkama işleminin doğru yapılmasının öğretilmesi de bir o kadar önemlidir. Peki, doğru el yıkama nasıl olmalıdır? Aşağıdaki adımları takip ederek ellerinizi ideal bir şekilde yıkayabilirsiniz:
- Önce eller ıslatılır.
- Sabun dağıtıcısı içerisinden sabun alınarak avuç içine yayılması sağlanır.
- Eller, avuç içi, parmaklar ve parmak araları, tırnaklar ve bilekler ovularak iyice yıkanır.
- Ortalama 30 saniye süren yıkama işleminin ardından akmakta olan su altında eller durulanır.
- Kişisel havlu ya da tek kullanımlık havlu peçete ile eller kurulanır.
El yıkama konusunda sıvı sabun mu katı sabun mu kullanılması gerektiği de merak edilir. Kendi evinizde katı sabun kullanabilirsiniz. Ancak sabunu koyduğunuz yerde sıvı birikmemesine, sabunun kuru kalmasına ve yıkama işlemi sonrasında üzerindeki köpüğün akıtılmasına özen gösterilmelidir. Umumi ortamlarda ise sıvı ya da köpük formunda olan sabunların kullanılması daha uygundur.
El Yıkama Ne Kadar Sürmeli?
El yıkama belirli bir süre içerisinde yapılmalıdır. Aksi halde etkili bir temizleme gerçekleşmeyebilir. Bunun için önerilen süre en az 30 saniyedir. En az 30 saniye boyunca ellerin ıslatılması, köpürtülmesi ve ovulup durulanması önerilir.
