Doğum sonrası bebek sağlığı ve gelişimini takip etmek için uzman hekiminiz her ay rutin kontrollere gelmenizi bekler. Bu kontroller esnasında sizden bazı özel testler yaptırmanızı isteyebilir. Kalça çıkıklığı testi bu tetkiklerden biridir. İlk duyduğunuzda kulağınıza biraz ürkütücü gelebilir. Ancak zamanında yapılan tetkikler ve uygulamalarla üstesinden gelinebilecek bir sağlık sorunudur. Şimdi gelin; kalça çıkıklığı nedir, bebeklerde kalça çıkığı nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir detaylara göz atalım.
Kalça Çıkıklığı (Displazi) Nedir?
Bebeklerde kalça çıkıklığı uyluk kemiğinin baş kısmının yuvasından çıkması sonucu meydana gelir. Kalça çıkığı durumunda kemik, içerisinde olması gereken yuvaya sıkıca yerleşemediği için kalça kemiğinde gevşeklik gözlenir. Kalça çıkığı denilince displazi terimini de duyabilirsiniz. “Displazi nedir?” sorusuna cevap arıyorsanız hemen söyleyelim, displazi terimi kalça çıkıklığının tıp dilindeki karşılığıdır. Displazi yenidoğanlarda en çok görülen kas-iskelet sistemi sorunlarından biridir. Erken teşhis ve tedavi yöntemleri ile tedavi edilebilen bir sağlık sorunu olsa da tedavide gecikilmesi halinde bir ömür çeşitli sorunlar doğuran bir sağlık problemine dönüşebilir.
Zamanında müdahale edilmeyen kalça çıkığı durumlarında yürümede bazı problemler görülebilir. Kalça çıkığı olan ve yürüme çağına gelen bebeklerde bir bacağın diğerine göre kısa olması nedeniyle aksayarak yürüme görülebilir. Yürüme esnasında kalça ekleminin hareketlerinde farklılık gözlenebilir. Dizin dışarıya dönük olması şeklinde bir görüntü oluşabilir. Kalça çıkığı olan bebeklerde yürümede aksama ve topallama görülmesi bu süreçte daha dikkatli olmanızı gerektirebilir. Bu nedenle yürüme esnasında bebek sağlığı ve güvenlik açısından gerekli önlemleri almanız olası kazaların önüne geçebilmeniz açısından son derece önemlidir.
Kalça çıkığı doğuştan olabileceği gibi doğumdan sonra yapılan bazı yanlış uygulamalar sonucu da oluşabilir. Tüm vücudu sıkıca saran geleneksel bebek kundaklama yöntemi kalça çıkığına neden olabilir. Bu dönemde kundağa ihtiyaç duyuyorsanız bir battaniye ya da muslin ürünler kullanarak yarım kundak yapabilirsiniz. Anne babaların en çok cevap aradığı sorulardan biri de “Kalça çıkığı olan bebek ağlar mı?” sorusudur. Uzmanlara göre kalça çıkığı ile ağlama arasında bilinen belirgin bir ilişki yoktur.
Bebeklerde kalça çıkığının sebebi tam olarak bilinmese de bazı risk faktörlerinin ortaya çıkma oranını artırdığı bilinir. Bunları kısaca şöyle sıralayabiliriz:
- Ailede kalça çıkığı olan bireylerin olması
- Anne karnında yerleşme sorunu yaşanması
- Makat gelişli doğum
- Çoğul gebelik
- Amniyon sıvısının az olması
- İlk gebelikte kalça çıkığı öyküsünün olması
Kalça Çıkıklığı Nasıl Anlaşılır?
“Bebekte kalça çıkıklığı nasıl anlaşılır?” sorusuna en doğru yanıt tetkiklerle verilebilir. Çünkü bazı durumlarda kalça çıkığı belirtileri görülebilirken bazı durumlarda herhangi bir belirti gözlenmeyebilir. Bu bakımdan hekim kontrolleri ve ilgili testlerin uygulanması son derece önemlidir. Şimdi gelin, kısaca bebeklerde kalça çıkığı belirtilerini sıralayalım:
- Yürüyüşte aksama olması
- Bacaklarda uzunluk farkı görülmesi
- Kaba motor becerilerinde gerilik gözlenmesi
- Kalça eklemine bağlı hareketlerde kısıtlılık olması
- Kalça kemiğinin hareketi sonrası ses gelmesi
- Bacaklardaki cilt kıvrımlarında asimetri görülmesi
- Kalçaların biri ya da ikisinin yana doğru tam olarak açılmaması
- Ayaklarda şekil bozukluğu olması
- Bacaklarda dışa dönüklük olması
Bebeklerde kalça çıkığına dair ilk kontrol doğumdan sonraki ilk muayenede olur. Bebeğiniz 6-8 haftalık olduğunda tekrar kontrol edilir. Daha sonra hekiminiz rutin kontroller esnasında bebeğinizin kalça eklemlerini fiziki olarak muayene eder. Hekiminiz tanıyı netleştirmek adına görüntüleme tetkiki isteyebilir. Bunun için en net bilgiyi veren ultrason yöntemini önerebilir. Eğer daha büyükse kalça kemiğinin grafisi çekilir.
Kalça Çıkıklığı Testi Nasıl Yapılır?
Kalça çıkığı testi ile kalça eklemi değişik şekillerde incelenir. Teşhiste gecikmemek adına hekimler bu testin belirli bir süre içinde yapılmasını önerir. “Yenidoğan bebeklerde kalça çıkıklığı testi ne zaman yapılır?” sorusuna ilk 3 ay şeklinde cevap verebiliriz. Bebeğiniz 3 aylık olmadan kalça ultrasonu yapılır. Ultrasonda alfa ve beta dereceleri konusunda bir değerlendirme yapılır. Buna göre bebeklerde kalça çıkıklığı sınırında alfa 60 derece ve üstü, beta ise 55 derece ve altı normal olarak kabul edilir. Displazi olan kalçada alfa açısı küçülürken beta açısında büyüme gözlenir. Alfa açısının 60 derecenin altında olması durumunda tedavi zorunlu hale gelir.
Kalça Çıkığı Tedavisi Nasıl Olur?
Kalça çıkığı zamanında teşhisle kolay bir şekilde giderilebilecek bir sorundur. Bebeklerde kalça çıkığı tedavisi eklemdeki sorunun derecesine ve bebeğin yaşına göre değişebilir. Yenidoğan dönemindeki bebeklerde kalça çıkığı çift bez uygulaması yapılır. Birkaç ay yapılan bu uygulama ile yuvarlak uçlu kemik yapısının içinde bulunması gereken yuvaya sıkı bir şekilde temas etmesi sağlanır. Bebeğiniz 6 aydan büyükse çift bez uygulaması fayda sağlamayabilir. Bunun yerine tüm vücudu saran bez uygulaması tercih edilir. Tedaviye başlanan zaman ve sorunun derecesine göre çift bez uygulaması ile %80-95’lere varan oranlarda verimli sonuçlar elde edilebilir. Bandaj uygulamaları ile etkili sonuçların alınamadığı vakalarda ise kalça çıkığı ameliyatına ihtiyaç duyulabilir. Bazı durumlarda sorun bir ameliyat ile çözülebilirken birkaç ameliyatın gerekli görüldüğü vakalar da olabilir. İstenilen sonucun elde edilememesi durumunda yürüyüş problemleri, eklem iltihabı, kireçlenme, şiddetli ağrılar görülebilir.
Düzenli kontroller ve zamanında müdahale bebek gelişimi ve sağlığı konusunda oldukça önemlidir. İyi bir gözlem ve bebek bakımı konusunda doğru uygulamalarla bebeklerde kalça çıkığının üstesinden kolay bir şekilde gelebilirsiniz.
