Bebeklerin kafası anne karnında büyümeye başlar. Bu büyüme doğumdan sonraki aylarda da devam eder. Bebeğin baş çevresi doğduğunda 32- 37 cm. aralığında olur. Yenidoğan bebeklerin kafası vücudunun 1/4’i oranında olurken; bebeğin büyümesi ile birlikte bu oran yetişkinlik döneminde 1/8 olarak değişir. Bebeğin kafasının büyüklüğü beynin ve kafatası kemiklerinin büyümesi ile orantılıdır. Bu durumda bebeğinizin başının sağlıklı büyümesi beyninin de sağlıklı olduğunun göstergelerinden biridir. Bununla birlikte ilk aylarda bebeğinizin kafa şeklinde bazı orantısızlıklar fark edebilirsiniz. Yeni doğan bebek kafa şekli bozukluğu, bebeklerde sıklıkla görülen bir durumdur.
Bebeklerin Kafa Şekli Neden Değişir?
Kafatası şekil bozukluğu doğum sırasında ya da doğumdan sonra bebeğin yatış şekline bağlı olarak görülebildiği gibi bebeğin anne karnındaki duruşu, zor ve uzun doğum, bebeğin uzun süre kuvözde kalması gibi nedenlerden de kaynaklanabilir. Bebeklerin boynundaki kasların kısalığı ve gerginliğinin de yüksek oranda bebeklerde kafa şekli bozukluğuna neden olduğu yapılan araştırmalarda görülmüştür. Kısa ve gergin kaslar uzun süre aynı pozisyonda kalan bebeklerin kafatasına etki ederek kafa şekli bozukluğuna yol açabilir.
Bebeklerde görülen kafa şekil bozukluğu sorunun başında halk arasında düz kafa denilen plagiosefali gelir. Düz kafa sendromuna genellikle dış etkenler neden olur. Düz kafa şekli doğumdan hemen sonra veya bebeğin doğumundan sonraki aylarda fark edilir. Bebeğin yatış pozisyonu kafa şekli bozukluğuna neden olabilir. Sürekli sırtüstü yatırılan bebeklerde düz kafa sendromu oluşabilir. Bu durumda aklınıza hemen kafa şekli değişir mi sorusu gelebilir. Bebeğinizin yatış pozisyonunu değiştirerek bu durumu düzeltmeniz mümkündür. Bebeğinizi yatırırken bazen sağ tarafına bazen de sol tarafına yatırmanız bu durumu engelleyebilir. Bebeğin kafatası zamanında harekete geçildiği sürece doktor kontrolü ve tedavi yöntemleri ile değişebildiği gibi, dışardan kullanılan aparatlarla da düzeltilebilir.
Bebeklerde Kafa Şekli Ne Zaman Oturur?
Yeni doğan kafa şekli; kafatası içinde büyüyen beynin rahat şekil alması ve gelişmesi için kemik formunda olmaz, kıkırdak halde olur. Doğum esnasında ve doğumdan sonra bebeğin kafatası kemikleri arasında boşluklar bulunur ve kemikler henüz birleşmemiş durumdadır. Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerde, doğum sırasında bebeğin başı uzayabilir ve bu nedenle normal kafa şekli olmayabilir. Özellikle uzun süren doğumlarda, doğum kanalında kalan bebeğin kafatası kemikleri birbirinin üstüne gelebilir. Yeni doğan bebeklerin kafa şekli ne zaman düzelir sorusuna; uygun hastane koşullarında yapılan doğum sonrasında, birkaç hafta içinde kemikler eski haline döner ve bebeğin kafası yuvarlak şeklini alır, şeklinde cevap vermek mümkündür. Doğumdan sonraki süreçte zamanla kemikler arasındaki boşluklar kapanır. Kafatası bozuklukları da çoğunlukla kafatası kemiklerinin henüz kıkırdak halde olduğu bu dönemde, yani bebeklik döneminde meydana gelir. Kıkırdak haldeki kafatası kemikleri bebeğin doğumundan sonraki 3.aydan sonra kapanmaya başlar. Kafatası şekil bozukluğunda uygulanan tedavinin olumlu sonuçlanması için en uygun dönem, bebeğin 3-8 aylık olduğu dönemdir. Bebeklerin kafa şekli kaçıncı aya kadar şekillenir sorusu cevabı bebek 1 yaşına geldiği zaman, şeklinde yanıtlanabilir. Kafatası kıkırdakları arasındaki boşluklar ise 1,5 yaşında tamamen kapanır ve kemikler tam olarak oturmaya başlar. Bu dönemden sonra bebeğinizin kafatası şeklinin düzelme imkanı kalmaz.
Bebeklerde Kafa Şekli Bozukluğu Nasıl Önlenir?
Bebeklerin kafa şekli bozukluğu ne zaman geçer sorusunun net bir cevabı yoktur. Çünkü kafatası şekil bozukluğunun farklı nedenleri olabilir. Bu durum bebeğin yatış pozisyonundan kaynaklanıyorsa bebeğinizi farklı pozisyonlarda yatırarak bu durumu düzeltmeniz mümkündür. Ancak dikkat edilmesi gereken en önemli nokta bu durumun 3-8 aylık dönemde fark edilmesidir. Bebek 6 aylıktan küçükse ve şekil bozukluğu orta düzeyde ise sorun daha kolay çözülebilir. Çocuk hastalıkları doktorunun tavsiyeleri doğrultusunda bir iki ay farklı yatış pozisyonları deneyerek durum gözlemlenir. Kafatası deformasyonu olduğu tarafın tam aksi yönünde yatırılması tavsiye edilir. Bu süreçte tedaviden daha fazla verim alabilmek için fizyoterapist uzmanı ile birlikte çalışmak da etkili olabilir. Farklı yönlere yatırmak bebeğin kafatasında istenilen oranda düzelme sağlamazsa bebeğin başının radyasyon içermeyen 3 boyutlu inceleme ile kontrol edilmesi gerekebilir. İnceleme sonunda gerekli görüldüğü taktirde ileri tedavi yöntemleri uygulanabilir. Bu aşamada doktor tavsiyesi ve gözetiminde kasklı tedavi tercih edilebilir. FDA tarafından onaylanmış dizayna sahip kasklı tedavi, olumlu sonuçları olan bir yöntemdir. Bu tedavi yönteminde bebeğin kafatasına uygun bir kask tasarlanır ve doktorun tavsiye edeceği şekilde kullanılması sağlanır. Kısa sürede olumlu sonuçlar alınabilir. Tedavi süresinde belirli dönemlerde bebeğin kafatası 3 boyutlu olarak tekrar incelenir ve düzelme oranı değerlendirilir. Kaskla tedaviye devam edilip edilmeyeceği bebeğin kafasının düzelmesine bağlı olarak değişebilir. Bu tedavinin işe yaramadığı durumlarda ise kafatası düzeltici operasyonlar tercih edilebilir. Operasyon sonunda kafatası istenilen şekle gelir.
Kafa Şekli Bozukluğu Önleyen Ürünler Nelerdir?
Bebeklerin doğumundan itibaren kafatasının ve kemiklerinin düzenli doktor kontrolleri ile takip edilmesi önemlidir. Doktorun gerekli gördüğü taktirde kafatası şekli bozulan bebekler için tasarlanmış özel yastıklar kullanılabilir. Bebeğinizin yumuşak baş yapısına uygun ve kafasının düzgün olmasına yardımcı olan yastıklar, doktorunuza danışarak kullanabileceğiniz ürünlerdir. Bu yastıklar doğumdan itibaren bebeğiniz hareket kabiliyeti kazanana kadar kullanılabilir. Bebeğinizi farklı pozisyonlarda yatırmanıza yardımcı olan düz kafa yastığı da kafatası şekil bozukluğunu önlemek için yararlanabileceğiniz bir üründür. Bebek arabasında, ana kucağında ve beşikte rahatça kullanabileceğiniz bu ürün; bebeğinizin kafasını rahat ve sabit tutar, kafatasının arkasındaki baskıyı hafifletir. Bununla birlikte kullanmadan önce doktorunuza danışmanız faydalı olabilir.
