Anne sütü bebekler için eşsiz bir besin kaynağıdır. Dünyaya gelir gelmez ihtiyaç duydukları hem besleyici, hem geliştirici hem de koruyucu bir iksir gibidir. Bu nedenle herhangi bir engel bulunmuyorsa bebeklerin doğar doğmaz annenin sütünden faydalanması, 2 yaşına kadar anne sütü ile beslenmesi son derece önemlidir. Peki, faydası ve gerekliliği bu kadar sık dile getirilen anne sütü nedir? İçeriğinde neler bulunur? Annenin sütünün artmasına ve azalmasına neden olan besinler nelerdir? Siz de merak ediyor ve bu sorulara yanıt arıyorsanız hepsi ve daha fazlası için içeriğimizi okuyabilirsiniz.
Anne Sütü Nedir?
Bir annenin sütü bebeği için mucizevi etkilere sahip ilk besinidir. Dünyaya gözlerini açan bir bebeğin yalnızca anne sütü ile beslenmesi büyüme ve gelişmesi için oldukça önemlidir. Bir annenin sütü sadece kendi bebeğinin gereksinimlerine uygun şekilde üretilir. Öyle ki bebeğin hasta olması durumunda dahi vücut tarafından anne sütünün içeriği bebeği güçlendiren bir içerik ile donatılır. Bu bakımdan da oldukça önemli ve mucizevi bir besindir.
Anne Sütü Nasıl Oluşur?
Süt oluşumu gebelik ile birlikte başlar. Beyinden salgılanan prolaktin hormonu sütün meydana gelmesini sağlar. Yine beyin tarafından salgılanan oksitosin hormonu ise süt oluşumunun ardından sütün kanallarına inmesinde rol oynar.
İlk Sütün Önemi
Doğum yaptıktan sonra ortalama olarak 4-5 gün boyunca salgılanan yoğun kıvamlı, nispeten koyu renkli ve özel süte “kolostrum” adı verilir. İlk süt bebek için oldukça önemli ve zengin bir içeriğe sahiptir. Bebekler için doğal antibiyotik gibidir. Sindirim sisteminin kuvvetlenmesini sağlar. Enfeksiyon, sarılık ve alerji oluşmasını engeller. Üst solunum yollarının korunmasını sağlar.
Anne Sütünün Bileşimi Nedir?
Anne sütü besin içeriği oldukça kıymetlidir. Zengin bileşenlerin bir araya gelmesi ile oluşan anne sütünde bulunan besinler yağ, laktoz, su, protein ve mineraller şeklinde sıralanabilir. Ayrıca kalori değerine de sahiptir. Büyüme faktörleri ile vitaminler de bu kıymetli sütteki bileşenler arasında yer alır.
Anne Sütündeki Proteinler
Anne sütündeki proteinler kazein ile whey proteinleri olarak isimlendirilir. Anne sütündeki protein oranı inek sütüne göre daha az olsa da biyolojik bakımdan değer oldukça yüksektir. Değerli bileşenlerden oluşan anne sütü içerisindeki protein, bebeklerin ilk 6 aylık protein gereksinimini karşılar.
Anne Sütünün Faydaları
Anne sütünün faydaları saymakla bitmeyecek kadar çok olsa da kısaca şöyle sıralanabilir:
- Bebeklerin bağışıklık sistemini kuvvetlendirir. Böylece hastalıklara karşı direnç sağlar.
- Alerji oluşma riskini minimize eder.
- Bebeklerin sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişmesini destekler.
- Enfeksiyon, obezite, diyabet gibi sağlık sorunlarının görülme oranını azaltır.
- Özellikle emzirme sayesinde bebeğin duygusal gelişimini destekler.
- Mide ve bağırsak sistemini korur.
Anne Sütünü Artıran Besinler
Emzirme döneminde anne sütünü artıran besinler önem kazanır. Zira her anne bebeği için yeterli miktarda süt üretebilmek ister. Bu bakımdan sütün artmasına katkı sağlayan besinleri bilmek ve beslenme programına eklemek süt miktarını artırmaya katkı sağlayabilir. Bu besinler kısaca şöyle sıralanabilir: Yeşil yapraklı sebzeler, su, çemen, bulgur, soğan, çörek otu, tahin, kimyon, kuruyemişler, rezene çayı; kırmızı et, yoğurt, kuru baklagiller gibi protein kaynakları, ısırgan otu çayı, kurutulmuş meyveler, anason çayı.
Anne Sütünü Azaltan Besinler
Annenin sütünü destekleyen besinler kadar üretimi olumsuz etkileyen gıdaları da bilmek gerekir. Anne sütünü azaltan besinlerden ve sütün içeriğini olumsuz etkileyen gıdalardan bazıları şunlardır: Salam, sucuk, sosis gibi işlenmiş gıdalar; turşu, limon suyu, sirke, şalgam salamura gibi tuzlu içerikleri ile suyu tutan besinler, aşırı baharatlı gıdalar, nane, maydanoz.
Bebeğin Tokluğu Nasıl Anlaşılır?
Bebeğini kucağına alan her annenin cevap aradığı sorulardan biri bebeğin aç olduğu nasıl anlaşılır sorusudur.
- Bebeğiniz sürekli hareket ediyorsa,
- Huzursuzluk durumu varsa,
- Başını sağa sola çevirip aranıyorsa,
- Kucağınıza aldığınız zaman başını göğsünüze çeviriyorsa,
- Kucağınızdayken çenenizi, yanağınızı emmeye çabalıyorsa,
- Devamlı ağlıyorsa,
- Parmaklarını emmeye çalışıyorsa,
Uyumuyorsa ya da hemen uyanıyorsa bebeğin aç olması söz konusu olabilir. Elbette yukarıda sıralananlar farklı sorun ya da durumların habercisi de olabilir. Bu noktada iyi bir şekilde gözlem yapmanız; bebeğinizin beslenme düzenini, emme miktarını ve süresini takip etmeniz fayda sağlayabilir.
Bir diğer cevap aranan soru ise bebeğin tok olduğu nasıl anlaşılır sorusudur.
- Bebeğiniz emzirme sonrası memeyi bırakıyor ve tekrar emmeye dönmüyorsa,
- Huzurlu, mutlu ve keyifli görünüyorsa,
- Uykuya dalma konusunda sorun yaşamıyorsa ya da sık aralıklarla uykusundan uyanmıyorsa,
- Bezini düzenli olarak ıslatıyorsa,
- Kakasını yapma konusunda sorun yaşamıyorsa,
- Hekim kontrolleri esnasında beklenen fiziksel gelişimi karşılıyorsa, her ay düzenli olarak alması gereken kiloyu alıyorsa,
- Memeden ayrıldığında ağlamıyorsa bebeğiniz doyuyor demektir.
Bebeğinizi iyi bir şekilde gözlemleyerek, beslenme ve emzirme periyotlarına dikkat ederek onun açlık ve tokluk durumunu dengede tutabilirsiniz. Bunun için anne sütü ile beslenen bebeklere 2 saatlik, formül süt ile beslenen bebekler için 4 saatlik beslenme araları önerilir. Bu sürelerden daha erken beslenme ihtiyacı duyan bebeklerin tam olarak doyduğundan şüphe edilebilir. İlaveten bebeklerin gelişiminde gündüz beslenmesi kadar gece beslenmesi de oldukça önemlidir. Bebeğinizin sağlıklı bir şekilde büyüme ve gelişmesi, gece açlık kaynaklı kan şekerinin düşmemesi için hekiminizin tavsiye ettiği döneme kadar gece beslemesine devam etmeniz son derece önemlidir.
